Terugblik van Johannes op het Brahms concert

Een week geleden konden we de opnames van het vierde Brahms project afronden.
De vier jaar (2019-2022) waarin we telkens in de derde week van september bij elkaar kwamen met het project orkest om te werken aan de vier symfonieën en de vier concerten voor solo instrumenten en orkest van Brahms zijn voorbij gevlogen.
Veel musici kwamen na afloop van de opnames naar me toe om te zeggen dat het project hen had geraakt en dat hun ideeën over muziek en wat belangrijk is bij de uitvoering ervan blijvend zijn veranderd.

Ik kon ze antwoorden dat dat ook voor mij zo was. Omdat we met het orkest als laboratorium hebben geëxperimenteerd met verloren 19e-eeuwse expressiemiddelen, hebben we dingen herontdekt die tegelijkertijd nieuw en oud zijn. We hebben een andere omgang met klank en met tempo ontwikkeld en we hebben ons orkest daardoor anders laten klinken dan alle andere orkesten. Met die andere manier van spelen ben ik me, net als veel van de musici in het orkest enorm verbonden gaan voelen. Er lijkt dan geen weg terug en die zoeken we ook niet.
En dan is het extra mooi dat de formule van ons orkest generaties musici verbindt. Docenten, alumni en studenten zullen allemaal op hun eigen manier de ervaring van dit project met zich meedragen en verder gaan met wat ze ontdekt hebben.

In januari zal ik – als alles volgens planning verloopt – mijn dissertatie mogen verdedigen aan de Leidse Universiteit. Daarna spelen we in de eerste week van februari nog een Brahms programma met het orkest. Dat is mogelijk omdat het conservatorium van Amsterdam besloot een symposium te organiseren (op 3 en 4 februari 2013 en omdat de stad Friedrichshafen ons uitnodigde om daar te concerteren op 5 februari. We hopen ook terug te keren in de Stadsgehoorzaal op 2 februari.
Dankzij die stippen aan de horizon koesteren we de hoop dat we de tijd en de middelen zullen kunnen vinden om ons ongelofelijke Brahms avontuur een vervolg te geven. In elk geval is dat waar we ons als organisatie en als orkest sterk voor gaan maken, om ook vanaf 2024 één week per jaar samen te komen in ons laboratorium en ons onderzoek voort te zetten. Om romantische orkest muziek tot klinken te brengen op een meeslepende manier en historisch onderzoek om te zetten in klinkend resultaat.

Johannes Leertouwer