Violist – dirigent – onderzoeker
Violist
Na zijn vioolstudie bij Bouw Lemkes in Amsterdam en bij Josef Suk in Wenen en Praag, besloot Johannes Leertouwer zich te verdiepen in de historische uitvoeringspraktijk. Hij werkte als concertmeester bij internationale, gespecialiseerde ensembles en orkesten, waaronder Anima Eterna in België en het orkest van de Nederlandse Bach Vereniging. Met deze orkesten trad hij ook als solist op.
Hij is eerste violist van het Narratio Kwartet, dat in het festival Oude Muziek van 2009 op vijf achtereenvolgende avonden op oude instrumenten de late Beethoven kwartetten speelde. Met het Narratio kwartet completeerde hij inmiddels CD-opnames van alle Beethoven-kwartetten voor het label Challenge.
Sinds 1989 is Johannes Leertouwer verbonden aan het Conservatorium van Amsterdam, aanvankelijk als docent viool. Van 2012-2020 was hij als chef-dirigent verantwoordelijk voor de orkestklas, Philharmonic Fridays. Tegenwoordig werkt hij aan het CvA als coach, dirigent en docent met bijzondere aandacht voor de 19e-eeuw. In 2022 accepteerde hij voor een periode van drie jaar een full tenure professorship Historically Informed Performance Practice aan de Seoul National University in Zuid-Korea.
Dirigent
Johannes Leertouwer is chef-dirigent en artistiek leider van de Nieuwe Philharmonie Utrecht (NPhU) vanaf de oprichting. Met dit orkest, dat in september 2009 een prachtig debuut maakte met een Stravinsky- en Ravel-programma, was hij de afgelopen jaren te horen in een aantal bijzondere programma’s. Het orkest musiceerde op oude instrumenten, ook in het 19e-eeuwse en vroeg 20e-eeuwse repertoire, besteedt veel aandacht aan educatie en draagt daarmee duidelijk de signatuur van zijn chef-dirigent.
Johannes Leertouwer volgde directieonderricht bij David Porcelijn en Jorma Panula. Het dirigeren kwam voor hem op een natuurlijke wijze voort uit zijn werk als concertmeester en orkestcoach. Na een aantal jaren als gastdirigent te hebben opgetreden met orkesten als de Osaka Symphony, Orchestra de la region d’Ile de France, het Noord Nederlands Orkest en de Nederlandse Bachvereniging, volgde in 2009 zijn benoeming in Utrecht. In de afgelopen jaren realiseerde hij met de NPhU een reeks bijzondere projecten die opvallend goed werden ontvangen. Over zijn Brahms op oude instrumenten schreef de Volkskrant: “Leertouwer heeft een krachtige en contrastrijke Brahms in zijn mars”.
De jaarlijkse Matthäus Passion en Messiah onder zijn leiding kregen diverse vijfsterren-recensies. Maar ook CD-opnames met Beethoven-symfonieën en de Chorale van Berio met violist Joe Puglia werden zeer goed ontvangen. In het kader van het festival Musica Sacra zorgde hij er in 2017 voor dat er voor het eerst sinds de periode in het begin van de twintigste eeuw, toen dat heel gewoon was, weer een Mahler symfonie (de Vierde) op darmsnaren klonk in Nederland.
Vanaf 2021 organiseert Johannes Leertouwer zijn projecten onder verantwoordelijkheid van de Stichting Johannes & Friends. De uitgangspunten zijn daarbij: musiceren op basis van eigen historisch onderzoek, met musici uit drie generaties (ervaren professionals, jonge – pas afgestudeerde – professionals en studenten). Het orkest is daardoor een soort laboratorium, waarin nieuwe ideeën worden uitgeprobeerd en ontwikkeld en kennis en ervaringen actief worden gedeeld.
Onderzoeker
Deze uitgangspunten ontwikkelde Johannes Leertouwer met het projectorkest dat een cruciale rol speelde in zijn vierjarig PhD onderzoekstraject naar de historische uitvoeringspraktijk van de orkestmuziek van Brahms aan de kunsten faculteit (ACPA) van de Leidse Universiteit. Het onderzoek resulteren in opnames van de vier symfonieën van Brahms en de vier soloconcerten met orkest. Het project is mogelijk gemaakt in samenwerking met het Conservatorium van Amsterdam, de Leidse Universiteit, het Leids Universiteits Fonds, De Stichting De Zaaier en de Stadsgehoorzaal. In januari 2023 nam Johannes in Leiden zijn bul in ontvangst.
Hij houdt er van om zijn publiek op allerlei manieren te betrekken bij zijn onderzoek en bij zijn uitvoeringen. Zo maakte hij een reeks van 68 filmpjes over alle afzonderlijke delen van de Matthäus Passion voor Brava tv, die nu op YouTube te vinden is onder de naam De Matthäus volgens Johannes, en maakte hij samen met muziekjournalist en programmamaker Lex Bohlmeier een Podcast over Händel’s Messiah voor NPO Radio 4. Ook over zijn Brahms onderzoek maakte hij een Podcast (6 afleveringen) voor de NPO. Ook publiceerde hij veel beeld materiaal op zijn eigen website over zijn Brahms onderzoek.